Danışmanlık

09.00-20.00 Arasında

WhatsApp

0545 386 23 21

Ceza Avukatı

Mihraç Çoban

Rüşvet Suçu

Bu yazımızda rüşvet ve irtikap suçundan bahsedeceğiz. suçundan bahsedeceğiz. İrtikap suçu ve rüşvet suçunu birbirine karıştırılmamalıdır. Rüşvet suçunda “Görevinin ifasıyla ilgili bir işi yapması veya yapmaması için…” Bakın görevi yapması veya yapmaması için. İrtikapta ise ; Yapması gereken bir işin yapılması için. Burada bir işi yapması veya yapmaması, bir memurun yapması gereken bir iş vardır ama yapmasını istemiyorsunuz. Örneğin , arabada şoförün arkasında oturan bir adam düşünelim. Trafik polisi geldi, “Muayenesi yok aracın cezalar da 200 lira.”, “Evet muayenesi yok. Ben de öğrenciyim yazmayın ceza efendim.”, “Öğrenci misin, cezalar 60 TL’den başlıyor.”, ” Bakın ben vakıf üniversitesinde okuyorum şu kadar veriyorum.”, ” Bindiğin arabaya bak , cezalar 60 liradan başlıyor sen karar ver. 300 lira mı yazayım 60 lira mı?” Bakın aslında polisin yapması gereken şey cezayı yazmak çünkü aracın muayenesi yok. Ama ne yapıyor, icbar suretiyle irtikap olur mu? Olmaz. Ne zaman icbar suretiyle irtikap olur bu? Aracın muayenesi yapılmıştır memur onaylamıyordur onaylamak için para ister.  

Adam Özbekistan’dan gelmiş Türkçe bilmiyor sahte rakılarla yakalanıyor. Kolluk görevlileri geliyor ve buna sahte rakılarla ilgili bir şeylerden bahsediyor cüzdanını istiyorlar. Bu da cüzdanından para 250 lira çıkarıp veriyor bunlar da rüşvetten tutanak tutuyorlar. Burada icbar suretiyle irtikap olabilir mi? Haklı bir iş var mı? Yok. Parayı uzatan kişi şunu diyebilir mi, ben Türkçe bilmediğim için, benden her şeyi çıkarmamı istediler ben de paraları da çıkardım. Nedir bu? Kast yok.  “Ülkeye yeni geldim buranın kanunlarını  bilmiyorum polisler ceza kesiyor sandım parayı uzattım.” derse; haksızlık hatasıdır. 

İRTİKAP SUÇUNU SADECE KAMU GÖREVLİSİ Mİ İŞLEYEBİLİR? 

“Görevinin ifasıyla ilgili bir işi yapması veya yapmaması için, doğrudan veya aracılar vasıtasıyla, bir kamu görevlisine veya göstereceği bir başka kişiye menfaat sağlayan kişi…” kamu görevlisinden bahsediyor mu? Hayır. Yani bir vatandaş işleyebilir.  

RÜŞVETİ ALAN KİŞİ  VATANDAŞ OLURSA BU BİR SUÇ OLUŞTURUR MU  ? 

Hayır. Görevinin ifasıyla ilgili bir işi yapsın veya yapmasın, doğrudan veya aracılar vasıtasıyla, kendisine veya göstereceği bir başka kişiye menfaat sağlayan kamu görevlisi cezalandırılır Burada ise kamu görevlisinden bahsediyor. Aynı şekilde Rüşvet suçu ile ilişkili dolaylı yolla kendisine menfaat sağlayan kişi ya da tüzel kişinin teklif ettiği menfaati kabul eden yetkilisi de aynı kamu görevlisi gibi müşterek fail olarak cezalandırılır. Tüzel kişinin menfaati kabul eden yetkilisi, kamu görevlisi sıfatı taşıyıp taşımadığına bakılmaksızın cezalandırılır. Rüşveti alan kişinin kamu görevlisi olması gerekiyor ya, bu fıkrada kamu görevlisi olması şart değil.  

RÜŞVET SUÇUNUN NİTELİKLİ HALİ NEDİR ?  

Rüşvet alan veya talepte bulunan ya da bu rüşvet konusunda anlaşmaya varan kişinin; yargı görevi yapan, hakem, bilirkişi, noter veya yeminli mali müşavir olması halinde, verilecek ceza üçte birden yarısına kadar artırılmaktadır.  Kamu görevliliği şartının biraz daha dışına çıktı, çünkü içlerinde kamu görevlisi sıfatını taşımayanlar olabilir. Mesela bilirkişi, özel kişiler de bilirkişi olabilir. Onlar da bu suçun kapsamına dahil edildiler bir anda. Hem de cezayı arttırıyor. 

RÜŞVETE TEŞEBBÜS NEDİR ? SADEE ANLAŞMA TEŞEBBÜS MÜ SAYILIR ? 

 Özel bir husus vardır. Menfaat sağlanmasa bile  , bir defa rüşvet suçu iki taraf da anlaşınca tamamlanır. Bir taraf teklif ediyor diğer taraf henüz kabul etmemişse teşebbüs. Ama eğer anlaşmışlarsa, tamamlanmış olur.  

RÜŞVET SUÇUNA TEŞEBBÜS NEDİR ? CEZASI NE OLUR ?, 

 Kamu görevlisinin rüşvet talebinde bulunmuş ancak kişi bunu kabul etmemişse ya da vatandaşın kamu görevlisine menfaat temin veya vaadinde bulunması fakat kamu görevlisinin bunu kabul etmemesi halinde fail hakkında, birinci ve ikinci fıkra hükümlerine göre verilecek  olan ceza yarı oranında indirilir. Aslında teşebbüsü de kanun koyucu düzenlemiştir. 

KAMU GÖREVLİSİ OLMASA DA KAMU GÖREVLİSİ GİBİ NEDEN CEZALANDIRILIR ? 

Kişi rüşvet teklif veya temininde aracılık yapıyorsa rüşveti veya teklifi karşı tarafa iletmesi halinde kişi kamu görelisi olsun olmasın müşterek fal olarak cezalandırılır. Bu İştirakte bağlılık kuralına aykırıdır. Yani siz kamu görevlisi değilseniz, kamu görevlisiyle birlikte icraya katılmıyorsanız müşterek fail olabilir miydiniz? Hayır. Bu düzenleme kamu görevlisi olmayan kişiyi de kamu görevlisi gibi cezalandırıyor.  

RÜŞVET SUÇUNDA FAİLLİK NEDİR ? 

Bu düzenleme, uluslararası anlaşmalar çerçevesinde getirildi. Bu madde hükümleri; 

a) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları… Türkiye Barolar Birliği, Tabipler Birliği mesela. 

b) Kamu kurum veya kuruluşlarının ya da kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının iştirakiyle kurulmuş şirketler… Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği 

c) Kamu kurum veya kuruluşlarının ya da kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının bünyesinde faaliyet icra eden vakıflar…. Türkiye Borsalar Birliğinin üniversite açmak için kurduğu bir vakıf veya İstanbul Ticaret Odasının Ticaret Üniversitesini kurmak için kurduğu bir vakıf vardır. 

d) Kamu yararına çalışan dernekler… Türk Kızılay’ı mesela. 

e) Kooperatifler… Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Konfederasyonu. 

f) Halka açık anonim şirketler, adına hareket eden kişilere, kamu görevlisi sıfatını taşıyıp taşımadıklarına bakılmaksızın, görevlerinin ifasıyla ilgili bir işin yapılması veya yapılmaması amacıyla doğrudan veya aracılar vasıtasıyla, menfaat temin, teklif veya vaat edilmesi; bu kişiler tarafından talep veya kabul edilmesi; bunlara aracılık edilmesi; bu ilişki dolayısıyla bir başkasına menfaat temin edilmesi halinde de uygulanır. 

Bu saydıklarımızın hepsi artık rüşvet suçuna girer. Adam kamu görevlisi olmasa da rüşvet suçu. Bu rüşvet suçu kapsamını genişletmiştir. Bunun sebebi de dediğimiz gibi uluslararası ticaret alanında önem arz etmesi. Özellikle uluslararası şirketler, halka açık anonim şirketler açısından. Daha az maliyetle iş yapmaya çalışanlar ülkelerin zararına işler yapıyorlar bu yüzden böyle bir fıkra getirilmiştir.  

ShentaWp Ayar

Sitemizde çerezler kullanıyoruz. Bu çerezler, deneyiminizi geliştirmek ve web sitemizin performansını analiz etmek için kullanılır. Web sitemizi kullandığınız taktir’de, çerez politikamızı onaylamış sayılacaksınız.